Op het landgoed staat een huis in een sobere en midden achttiende-eeuwse baksteenarchitectuur. Het huis is ontstaan na ingrijpende verbouwingen in 1741 en 1819. Echter, het huis had voor deze twee verbouwingen ook al een roerige geschiedenis.
Vrollehorst of Varlehorst
Wist u dat de Velhorst één van de oudste landgoederen in de omgeving van Almen is? In annalen komen diverse benamingen voor. Vanaf 1506 wordt de huidige naam gebruikt. In 1105 was er sprake van een Wenzo de Vrollehorst. Deze meneer was waarschijnlijk een dienstman op een hof van die naam. Herbertus van Putten gaf in 1313 de Hof te Varlehorst in leen van de graaf van Gelre. Naar waarschijnlijkheid zal er een horige hoeve bij hebben gelegen, want in datzelfde jaar is er sprake van een Wolterus de Varlehorst. Dit staat nu bekend als landgoed Velhorst. Het landgoed komt voort uit het horige goed dat eigendom was van een familie die zich van Verlehorst noemde. De laatste vermelding hiervan is in 1420.
In vele handen
Het landgoed is door huwelijk en erfenis in de daaropvolgende eeuwen in handen geweest van wisselende eigenaren. Toen Henk van der Leeuw in 1648 overleed, gaf hij het landgoed aan zijn dochter Helena. Helena trouwde in 1660 met Diederik van de Wall. De Velhorst was tot toen slechts een boerderij. Diederik stichtte een huis. Dit huis werd ook wel het Wallshuis genoemd. In 1819 liet Jan Carel Jacob van Löben de achterzijde van het huis verbouwen. Tegelijkertijd werden er bijgebouwen verbouwd en vergroot. Op de Velhorst bevinden zich tegenwoordig behalve het hoofdgebouw diverse authentieke boerderijen met beschilderde luiken en een tuinmanswoning. De Bongerd en de Broeihof kunnen worden beschouwd als een lust voor het oog. De rijke tuinhistorie wordt in leven gehouden dankzij vrijwilligers.
Historische moestuin
Op het landgoed bevindt zich een historische moestuin. Deze moestuin wordt onderhouden door een groep enthousiaste vrijwilligers. Mocht u op donderdag een bezoek brengen aan het landgoed dan kunnen vrijwilligers uw vragen beantwoorden over de tuin, de boomgaard en het broeihof.
Bolle akkers
Sinds 1972 is het landgoed in eigendom van Natuurmonumenten. Rond het landhuis ligt een parktuin. De parktuin bestaat uit een vijver, beukenlanen, rododendrons en azalea’s. Bovendien ziet u langs de rivier de Berkel oude kampen. Kampen zijn akkers die door eeuwenlange bemesting met plaggen en mest een bolle vorm hebben gekregen. Tevens zijn er authentieke boerderijen met beschilderde luiken, houtwallen, boomgaarden en bloemrijke graslanden.
Kienveen
Het Kienveen is een kwetsbaar vochtig terrein op het landgoed. Het vochtige terrein bevat kikkers en bijzondere planten. De bijzondere planten zijn melkviooltje, moerashertshooi, draadgentiaan, vetblad, moerasespenorchis en gagel.
Locatie
Landgoed de Velhorst
Velhorst 1
7241 TB Lochem
